पाठ १: SEO म्हणजे काय?

SEO ची संपूर्ण संकल्पना

SEO म्हणजे Search Engine Optimization — ही अशी प्रक्रिया आहे ज्यायोगे तुमची वेबसाईट, ब्लॉग किंवा ऑनलाईन माहिती Google, Bing, Yahoo सारख्या सर्च इंजिनमध्ये वरच्या क्रमांकावर दिसते.

सोप्या भाषेत:
जर कोणी “औरंगाबादमधील बेस्ट केक शॉप” असे Google वर शोधत असेल, तर SEO केलेली वेबसाईट सर्वात वर दिसते — आणि त्यामुळे ग्राहक तुमच्यापर्यंत पोहोचतो.

SEO का महत्त्वाचे आहे?

• मोफत ट्राफिक – पैसे न देता तुमच्या वेबसाईटवर ग्राहक येतात.

• दिर्घकालीन फायदे – एकदा रँकिंग मिळाल्यावर सतत ट्राफिक येतो.

• ब्रँड विश्वासार्हता वाढते – वर दिसणाऱ्या वेबसाईटवर लोक अधिक विश्वास ठेवतात.

• २४x७ मार्केटिंग – SEO दिवसा नाही, रात्रीही तुमच्यासाठी काम करतं.

• मोबाइल व वेगवान अनुभव – SEO मुळे वेबसाईट वापरण्यास सोपी आणि जलद होते.

उदाहरण:

तुमचं छत्रपती संभाजीनगरमध्ये बेकरीचं दुकान असेल आणि जर तुमची वेबसाईट “birthday cake shop near me” किंवा “best chocolate cake in Sambhajinagar” यासारख्या कीवर्ड्ससाठी गूगलवर वर आली, तर ग्राहक जाहिरात पाहून नव्हे, तर शोधून तुमच्याकडे येतील.

पाठ २: SEO आणि PPC मध्ये फरक

PPC म्हणजे काय?

PPC (Pay-Per-Click) ही अशी पद्धत आहे जिथे तुम्ही Google किंवा Facebook सारख्या प्लॅटफॉर्मवर जाहिरात करता आणि प्रत्येक क्लिकसाठी पैसे देता.

कोणती पद्धत निवडावी?

दोन्ही योग्य आहेत:

• SEO – दीर्घकालीन फायदे हवे असतील तर.

• PPC – त्वरीत ट्राफिक आणि मोहिमेसाठी.

चांगले व्यवसाय दोन्ही वापरतात.

पाठ ३: सर्च इंजिन कसे काम करते?

Google सारखी सर्च इंजिन्स तीन प्रमुख टप्प्यांत काम करतात:

1. Crawling (शोध घेणे)

Google चे बॉट्स (ज्यांना स्पायडर म्हणतात) वेबसाईटवरील पानं स्कॅन करतात आणि नवीन कंटेंट शोधतात.

2. Indexing (नोंदणी करणे)

सापडलेली माहिती Google च्या डेटाबेसमध्ये साठवली जाते — यामध्ये टेक्स्ट, फोटो, कीवर्ड्स, लिंक्स यांचा अभ्यास केला जातो.

3. Ranking (क्रम ठरवणे)

यूजर काही शोधतो तेव्हा, Google या डेटाबेसमधून सर्वात उपयुक्त, विश्वासार्ह आणि सुसंगत माहिती पहिल्या क्रमांकावर दाखवतो.

Google चं उद्दिष्ट काय असतं?

“सर्वाधिक उपयुक्त माहिती, सर्वात कमी वेळेत देणे” — हेच Google चे ध्येय.

पाठ ४: Google ला काय हवे असते?

Google ला अशा वेबसाईट्स हव्या असतात ज्या:

1. दर्जेदार माहिती देतात

युजरचा प्रश्न पूर्णपणे समजावून सांगणारे, मूळ आणि उपयोगी कंटेंट असलेले पेज.

2. योग्य कीवर्ड वापरतात

उदाहरण: “SEO म्हणजे काय?” या प्रश्नाला “SEO शिकण्याचे फायदे” यासारखा लेख उपयोगी नाही.

3. विश्वासार्ह स्रोत असतात

इतर वेबसाइट्स तुमच्या वेबसाइटकडे लिंक देत असतील, तर तुम्ही Google साठी credible होता.

4. चांगला वापरकर्ता अनुभव (UX)

• जलद लोड होणारी वेबसाइट

• मोबाइलवर सहज वापरण्यायोग्य

• स्पष्ट नेव्हिगेशन आणि Call to Action

• रेस्पॉन्सिव्ह डिझाइन

5. सुरक्षा (HTTPS)

HTTPS वापरणाऱ्या वेबसाइट्सना Google प्राधान्य देतो.

टीप: जर युजर खुश असेल, तर Google नक्कीच खुश राहील.

पाठ ५: SEO चे प्रकार

SEO चे चार प्रकार आहेत — सर्व एकत्र उपयोगात आणल्यास तुम्हाला सर्वोत्तम परिणाम मिळतो.

1. ऑन-पेज SEO (On-Page SEO)

तुमच्या वेबसाईटवर तुम्ही स्वतः जे बदल करू शकता:

• योग्य कीवर्ड वापरणे

• टायटल, मेटा डिस्क्रिप्शन

• हेडिंग्स (H1, H2)

• इमेज ऑप्टिमायझेशन

• आंतरलिंक्स

उदाहरण: “डिजिटल मार्केटिंग कोर्स औरंगाबाद” हा कीवर्ड योग्य ठिकाणी वापरणे.

2. ऑफ-पेज SEO (Off-Page SEO)

तुमच्या वेबसाईटविषयी बाहेरील जग काय बोलते:

• दुसऱ्या वेबसाइट्समधून Backlinks मिळवणे

• सोशल मीडिया शेअरिंग

• Google Reviews

• ब्लॉग किंवा फोरममध्ये उल्लेख

उदाहरण: तुम्हाला Storyshayari.com वरून लिंक मिळाली, तर Google तुम्हाला जास्त विश्वास देईल.

3. टेक्निकल SEO (Technical SEO)

वेबसाईटच्या तांत्रिक गोष्टी:

• साइट स्पीड

• Mobile Friendly Design

• SSL (https)

• Robots.txt आणि Sitemap

• Duplicate Content नाही हे पाहणे

उदाहरण: वेबसाईट उशीराने लोड झाली तर Google रँकिंग कमी करतो.

4. लोकल SEO (Local SEO)

स्थानीक व्यवसायासाठी:

• Google My Business सेटअप

• लोकल डायरेक्टरीत नोंदणी

• स्थानिक कीवर्ड

• रिव्यूज

उदाहरण: “धुळे मधील बेस्ट क्लोथिंग शोरूम” असा सर्च केल्यावर तुमचा शोरूम Google Map मध्ये दिसायला हवा.

मॉड्यूल १ – सारांश

या पहिल्या मॉड्यूलमध्ये तुम्ही शिकले:

• SEO म्हणजे काय व का गरजेचे आहे

• SEO आणि PPC मध्ये काय फरक आहे

• Google सर्च कसा काम करतो

• Google च्या दृष्टीने चांगली वेबसाइट कशी असावी

• SEO चे प्रकार – On-page, Off-page, Technical, Local

अध्याय 4: कीवर्ड म्हणजे काय? (Understanding Keywords)

कीवर्ड म्हणजे ज्या शब्दांद्वारे लोक सर्च इंजिनमध्ये काहीतरी शोधतात, ते शब्द किंवा वाक्ये.

उदाहरण:

• "सर्वोत्तम डिजिटल मार्केटिंग कोर्स भारतात"

• "माझ्या जवळचे उपहारगृह"

• "10 दिवसांत वजन कसे कमी करावे"

हे सर्व कीवर्ड्स आहेत, आणि ते नीट समजून घेतल्याशिवाय SEO करणं कठीण आहे.

कीवर्डचे प्रकार: शॉर्ट-टेल आणि लाँग-टेल

शॉर्ट-टेल कीवर्ड्स (Short-Tail Keywords)

• हे छोटे व सामान्य असतात, सहसा १ ते २ शब्दांचे.

• उदाहरण: SEO, शूज, मार्केटिंग

• सर्च व्हॉल्युम जास्त, पण स्पर्धाही जास्त.

• हे फारसे स्पेसिफिक नसतात.

फायदे:

• ट्रॅफिक जास्त मिळतो
  तोटे:

• कमीतकमी कन्व्हर्जन दर

लाँग-टेल कीवर्ड्स (Long-Tail Keywords)

• हे जास्त विशिष्ट, साधारणपणे ३+ शब्दांचे असतात.

• उदाहरण: शिकण्यासाठी सर्वोत्तम SEO कोर्स, 2000 खाली बूट कुठे विकत घ्यावेत

• सर्च व्हॉल्युम कमी, पण कन्व्हर्जन जास्त.

• यासाठी रँक होणं तुलनेने सोपं असतं.

फायदे:

• कमी स्पर्धा

• लक्ष केंद्रित, दर्जेदार ट्रॅफिक
  तोटे:

• सर्च व्हॉल्युम कमी

टीप: सुरुवातीस लाँग-टेल कीवर्ड्सवर लक्ष केंद्रित करा. ते अधिक लवकर रँक होतील.

सर्च इंटेंट म्हणजे काय? (Search Intent)

यूजर का सर्च करतोय हे समजलं की कीवर्ड निवडणं सोपं होतं.

मुख्यतः ३ प्रकारचे सर्च इंटेंट असतात:

1. माहितीपर (Informational)

• वापरकर्ता काहीतरी शिकायचं/समजून घ्यायचं आहे.

• उदाहरण: SEO कसे करावे, PPC म्हणजे काय

2. नेव्हिगेशनल (Navigational)

• वापरकर्ता कुठल्या विशिष्ट वेबसाईटवर/ब्रँडकडे जायचं आहे.

• उदाहरण: Facebook login, Pixinate SEO कोर्स

3. ट्रांझॅक्शनल (Transactional / Commercial)

• वापरकर्ता खरेदी करण्यासाठी किंवा निर्णय घेण्यासाठी तयार आहे.

• उदाहरण: सर्वोत्तम वेब होस्टिंग भारत, डिजिटल कॅमेरा ₹50,000 च्या खाली

टीप: तुमच्या कंटेंट प्रकारानुसार योग्य इंटेंट निवडा – ब्लॉगसाठी माहितीपर, लँडिंग पेजसाठी ट्रांझॅक्शनल.

अध्याय 5: कीवर्ड रिसर्च कसे करावे (फ्री टूल्स वापरून)

पैसे देणारे टूल्स वापरण्याऐवजी, सुरुवातीला खालील मोफत टूल्स वापरू शकता:

1. Google Keyword Planner

• Google Ads चा भाग

• कीवर्ड व्हॉल्युम, स्पर्धा, ट्रेंड्स दाखवतो

• लोकेशन, भाषा, डिव्हाइस नुसार सर्च करता येतं

कसे वापरायचे:

• ads.google.com वर जा

• Tools मध्ये Keyword Planner उघडा

• विषय टाका आणि कीवर्ड्सचे डेटासह पर्याय मिळवा

2. Ubersuggest

• सुरुवातीसाठी उत्तम आणि मोफत टूल

• व्हॉल्युम, SEO डिफिकल्टी, कंटेंट आयडिया, टॉप पेजेस दाखवतो

कसे वापरायचे:

• ubersuggest.com ला भेट द्या

• कीवर्ड किंवा डोमेन टाका

• रिपोर्ट बघा आणि विश्लेषण करा

3. AnswerThePublic

• लोक काय प्रश्न विचारतात, तुलना काय करतात यावर आधारित डाटा दाखवतो

• ब्लॉग आयडिया, FAQ, कंटेंट प्लॅनिंगसाठी सर्वोत्तम

उदाहरण:
डिजिटल मार्केटिंग टाका:

• What is digital marketing?

• Why digital marketing is important?

• Digital marketing vs traditional marketing

वेबसाइट: answerthepublic.com

4. Google सर्च सजेशन आणि People Also Ask

• Google मध्ये एखादा शब्द टाका आणि ऑटो-सजेशन बघा.

• People Also Ask सेक्शनमधून ट्रेंडिंग प्रश्न आणि सर्च Intent समजतो.

• Related searches हे कीवर्ड रिसर्चसाठी फायदेशीर.

5. Google Trends

• दोन कीवर्ड एकमेकांशी तुलना करता येते.

• हंगामी (seasonal) कंटेंटसाठी उत्तम.

• लोकेशन वाईज ट्रेंड पाहता येतो.

उदाहरण: दिवाळी डेकोरेशन आयडिया vs क्रिसमस लाइट्स

वेबसाइट: trends.google.com

व्यवसायासाठी योग्य कीवर्ड कसे निवडावे?

कीवर्ड्स निवडताना ३ मुख्य घटक बघा:

1. सर्च व्हॉल्युम (Search Volume)

• किती लोक दर महिन्याला हा कीवर्ड सर्च करतायत?

• व्हॉल्युम जास्त = संभाव्य ट्रॅफिक जास्त

2. स्पर्धा (Competition / Difficulty)

• त्या कीवर्डसाठी रँक करणे किती कठीण आहे?

• Ubersuggest सारखी टूल्स SEO Difficulty स्कोर दाखवतात:

  • 0–30: सोपं

  • 30–60: मध्यम

  • 60+: कठीण

सुरुवात करताना low to medium competition असलेले कीवर्ड निवडा.

3. प्रासंगिकता (Relevance)

• हा कीवर्ड तुमच्या व्यवसायाशी खरंच संबंधित आहे का?

• ट्रॅफिक नाही, तर बरोबर ट्रॅफिक महत्त्वाचा आहे.

उदाहरण:
फ्री SEO ऑडिट टूल्स – जर तुम्ही SEO सेवा देत असाल, तर ही एक उत्तम लीड जनरेशन संधी आहे.

बोनस: युजर इंटेंट जुळतोय का?

• तुमचं कंटेंट त्या कीवर्डवरून आलेल्या युजरच्या अपेक्षेनुसार आहे का?

उदाहरण:

• ब्लॉग कसा सुरु करावा – ब्लॉग पोस्ट

• भारतामधील सर्वोत्तम वेब होस्टिंग – तुलना लेख किंवा लँडिंग पेज

मॉड्यूल 2 ची समाप्ती

या मॉड्यूलमध्ये तुम्ही शिकलात:

• कीवर्ड म्हणजे काय, आणि ते SEO मध्ये का महत्त्वाचे आहेत

• शॉर्ट-टेल आणि लाँग-टेल यामधला फरक

• सर्च इंटेंट म्हणजे काय आणि त्याचे प्रकार

• फ्री टूल्स वापरून कीवर्ड रिसर्च कसे करायचे

• योग्य कीवर्ड निवडण्यासाठी कोणते घटक लक्षात घ्यायचे

On-Page SEO म्हणजे आपल्या वेबसाइटवरील त्या सर्व घटकांचे ऑप्टिमायझेशन जे Google आणि वापरकर्त्यांसाठी आवश्यक असतात. ह्या गोष्टी आपल्या पूर्ण नियंत्रणात असतात, त्यामुळे योग्य रीतीने केल्यास चांगले SEO परिणाम मिळतात.

भाग ७: टायटल टॅग्स, मेटा डिस्क्रिप्शन आणि URL स्ट्रक्चर

टायटल टॅग (Title Tag)

हे सर्च इंजिनमधील पहिलं वाक्य/शिर्षक असतं. हे वापरकर्त्यांना आणि Google ला सांगतं की पेजबद्दल काय आहे.

चांगल्या टायटल टॅगसाठी टिप्स:

• ६० कॅरेक्टर्सच्या आत ठेवा

• कीवर्ड सुरुवातीलाच वापरा

• आकर्षक बनवा — जे क्लिक व्हावं असं वाटेल

• प्रत्येक पेजसाठी वेगळं टायटल ठेवा

उदाहरण:

• चुकीचं: "Home"

• योग्य: "SEO शिकण्यासाठी बेस्ट कोर्स | सुरुवातीपासून मार्गदर्शन"

मेटा डिस्क्रिप्शन (Meta Description)

हे सर्च रिजल्टमध्ये दिसणारं लघु वर्णन असतं. रँकिंगमध्ये थेट प्रभाव नसला तरी क्लिक थ्रू रेट (CTR) वाढवतो.

मेटा डिस्क्रिप्शनचे नियम:

• १५५ कॅरेक्टर्सच्या आत ठेवा

• मुख्य कीवर्ड नैसर्गिक पद्धतीने वापरा

• थोडा action शब्द असावा – “शिका”, “आता वाचा”, “फ्री मिळवा”

उदाहरण:

SEO शिकण्याची सुरुवात या फ्री कोर्समधून करा. कीवर्ड, रँकिंग आणि ट्रॅफिक वाढवण्याचे बेसिक्स समजून घ्या.

SEO फ्रेंडली URL

URL म्हणजे आपल्या पेजचा पत्ता. तो सोप्या भाषेत आणि अर्थपूर्ण असावा.

चांगल्या URL चे घटक:

• छोटे आणि स्पष्ट

• कीवर्ड समाविष्ट

• dash (-) वापरा underscores (_) ऐवजी

• क्रमांक, विशेष चिन्हे टाळा

उदाहरण:

• चुकीचं: www.site.com/page1?id=123

• योग्य: www.site.com/seo-for-beginners

भाग ८: हेडर टॅग्स आणि कंटेंट फॉरमॅटिंग

हेडर टॅग्स (H1, H2, H3)

हे कंटेंटची रचना आणि प्राथमिकता दर्शवतात. हे Google साठी आणि वापरकर्त्यांसाठी दोघांसाठी उपयुक्त असतात.

रचना:

• H1: मुख्य शिर्षक (फक्त एकदाच)

• H2: उपशिर्षक

• H3: H2 चा उपविभाग

उदाहरण:

कंटेंट स्कॅनेबल बनवा

वाचकांना आणि Google ला कंटेंट लवकर स्कॅन करता येणं महत्त्वाचं आहे.

काय वापरावे:

• छोटे परिच्छेद

• बुलेट्स/क्रमांक यादी

• महत्वाच्या गोष्टी bold/italic

• दरम्यान थोडीशी पोकळी (white space)

भाग ९: SEO कंटेंट लेखन मूलतत्त्वे

कीवर्ड प्लेसमेंट (Keyword Placement)

कीवर्ड कुठे ठेवायचा?

• टायटल टॅग

• मेटा डिस्क्रिप्शन

• पहिल्या १०० शब्दांमध्ये

• एखाद्या H2/H3 टॅगमध्ये

• इमेज Alt Text मध्ये

• URL मध्ये (शक्य असल्यास)

कीवर्ड डेनसिटी

कीवर्ड किती वेळा यायला हवा हे तपासा. सरासरी ०.५% ते १.५% चा रेशो योग्य असतो.

Keyword stuffing करू नका — Google चा दंड लागू होऊ शकतो.

कंटेंट लांबी

Google ला संपूर्ण आणि माहितीपूर्ण कंटेंट आवडतो.

• ८०० ते २०००+ शब्द आदर्श

• माहिती दिलेली आहे का? वापरकर्त्याचा प्रश्न सुटतोय का?

आंतरलिंकिंग (Internal Linking)

आपल्या वेबसाइटवरील इतर पेजेसशी लिंक करा.

फायदे:

• SEO सिग्नल सुधारतो

• bounce rate कमी होतो

• वापरकर्त्यांना पुढची माहिती सहज मिळते

उदाहरण:

Keyword Research बद्दल अधिक जाणून घ्या मॉड्यूल २ मध्ये.

भाग १०: इमेज ऑप्टिमायझेशन (Image Optimization)

Alt Text (वैकल्पिक मजकूर)

Alt टेक्स्ट म्हणजे Google ला फोटोबद्दल सांगणारा मजकूर.

चांगले Alt टेक्स्ट टिप्स:

• स्पष्ट वर्णन द्या

• कीवर्ड नैसर्गिकरित्या वापरा

• भरपूर कीवर्ड टाकू नका

उदाहरण:

• "लॅपटॉपवर SEO रिपोर्ट पाहणारी महिला"

इमेज फाईल नावे

इमेज फाईलचे नाव अर्थपूर्ण असावे.

योग्य उदाहरण:

• चुकीचं: img123.jpg

• योग्य: seo-keyword-research-guide.jpg

फाईल साइज कॉम्प्रेशन

मोठ्या इमेज फाईल्स पेजचा लोडिंग स्पीड कमी करतात, ज्यामुळे SEO वर वाईट परिणाम होतो.

उपयुक्त टूल्स:

• TinyPNG

• Squoosh

• ImageOptim

WebP फॉरमॅट वापरल्यास साईज कमी होतो आणि क्वालिटी टिकते.

मोबाईल-फ्रेंडली इमेजेस

सर्व डिव्हाइसेसवर योग्य दिसतील अशा इमेजेस वापरा. width: 100% वापरा किंवा responsive थीम वापरा.

मॉड्यूल ३ चा निष्कर्ष (Conclusion)

या मॉड्यूलमध्ये आपण शिकलात:

• Title tag आणि meta description कसे ऑप्टिमाइझ करायचे

• SEO-Friendly URL कसा तयार करायचा

• Content रचना कशी ठेवायची आणि headings कसे वापरायचे

• कीवर्ड वापरण्याच्या बेसिक गोष्टी

• इमेजेस कशा ऑप्टिमाइझ करायच्या

Technical SEO म्हणजे आपल्या वेबसाईटच्या अशा तांत्रिक गोष्टी ज्या Google आणि इतर सर्च इंजिन्सना आपली साइट व्यवस्थित crawl, index आणि rank करायला मदत करतात.

या मॉड्यूलमध्ये आपण जाणून घेणार आहोत:

1. वेबसाईटची गती कशी वाढवायची

2. Mobile-first indexing म्हणजे काय

3. Sitemap आणि Robots.txt कशी वापरायची

4. HTTPS आणि Website सुरक्षा

अध्याय ११: वेबसाईट स्पीड ऑप्टिमायझेशन

वेबसाईट स्पीड का महत्त्वाची आहे?

• Google सध्या Core Web Vitals च्या आधारे रँकिंग करतं.

• युजर्सना जलद लोड होणारी वेबसाईट जास्त आवडते.

• 1 सेकंदाचा उशीर म्हणजे:

  • 11% कमी पेज व्हिजिट्स

  • 7% कमी रूपांतर (Conversion)

  • 16% कमी ग्राहक समाधान

स्पीड मोजण्यासाठी टूल्स:

1. Google PageSpeed Insights

• Mobile आणि Desktop साठी स्पीड स्कोअर

• सुधारणा करण्याचे सुचवलेले उपाय

• Website: https://pagespeed.web.dev

2. GTmetrix

• जलद लोडिंग साठी घटकांचे तपशीलवार विश्लेषण

• Website: https://gtmetrix.com

स्पीड सुधारण्यासाठी उपाय:

• प्रतिमा compress करा (TinyPNG, WebP वापरा)

• CSS, JS आणि HTML minify करा

• ब्राउझर कॅशिंग वापरा

• हलकी थीम वापरा आणि फालतू स्क्रिप्ट टाळा

• CDN (Content Delivery Network) वापरा

सल्ला: वेबसाईट ३ सेकंदांपेक्षा कमी वेळात लोड झाली पाहिजे.

अध्याय १२: Mobile-First Indexing आणि Mobile Optimization

Mobile-First Indexing म्हणजे काय?

• Google आता तुमच्या वेबसाईटच्या मोबाईल व्हर्जन ला प्राधान्य देतो.

• जर तुमच्या मोबाईल आणि डेस्कटॉप कंटेंटमध्ये फरक असेल, तर तुमच्या SEO वर परिणाम होऊ शकतो.

मोबाईल ऑप्टिमायझेशनचे उपाय:

• Responsive Design वापरा – वेबसाईट सर्व स्क्रीनवर व्यवस्थित दिसली पाहिजे.

• Flash, pop-ups टाळा.

• वाचायला सोपे font-size आणि spacing वापरा.

• मोबाईल डेटा साठी optimized loading ठेवा.

मोबाईल टेस्ट टूल:
https://search.google.com/test/mobile-friendly

मोबाईल फ्रेंडली साईटचे फायदे:

• 70% ट्राफिक मोबाईल वरून येतो

• Bounce rate कमी होतो

• Core Web Vitals चांगले राहतात

अध्याय १३: Sitemap, Robots.txt आणि Indexing

1. Sitemap.xml

• वेबसाईटवर कोणती पेजेस Google ला दिसावी हे सांगणारी XML फाईल

• फक्त index होण्यायोग्य पेजेसच समाविष्ट करा

• Google Search Console मध्ये submit करा

2. Robots.txt

• सर्च इंजिन्सना कोणते पेज crawl करायचे/नको हे सांगणारी फाईल

उदाहरण:

चुकीचा robots.txt वापरल्यास Google तुमचं महत्त्वाचं पेज index करणार नाही.

3. Google ला Submit कसे करायचे?

• Google Search Console → Sitemap Section → Sitemap URL द्या
  उदा: https://tumchadomain.com/sitemap.xml

"Inspect URL" ऑप्शनने एखादं पेज manually index साठी देता येतं.

अध्याय १४: HTTPS आणि Website Security

HTTPS म्हणजे काय?

• HTTPS म्हणजे Secure Web Protocol

• SSL सर्टिफिकेट वापरून डेटा एन्क्रिप्ट केला जातो

• युजरच्या ब्राउझरमध्ये lock symbol दिसतो

SSL चा SEO मध्ये महत्त्व:

• Google HTTPS ला रँकिंग सिग्नल मानतो

• ग्राहकांचा विश्वास वाढतो

• हॅकिंग, डेटा चोरी टाळता येते

• Secure लॉगिन, पेमेंट गेटवे साठी आवश्यक

HTTPS सेटअप कसा करायचा?

• Let’s Encrypt सारखं फ्री SSL सर्टिफिकेट वापरा

• वेबसाईटवर 301 redirect HTTP → HTTPS

• सर्व लिंक, sitemap, canonical टॅग्स HTTPS मध्ये अपडेट करा

• Search Console मध्ये नवीन https:// प्रॉपर्टी जोडा

Module 4 चा सारांश:

तुम्ही काय शिकलात:

• वेबसाईटचा स्पीड कसा मोजायचा आणि सुधारायचा

• मोबाईल साठी वेबसाईट कशी ऑप्टिमाइझ करावी

• Sitemap आणि Robots.txt वापरून Google ला मार्गदर्शन कसं द्यावं

• HTTPS/SSL ने वेबसाईट सुरक्षित आणि Google Friendly कशी बनते

On-Page आणि Technical SEO आपल्या वेबसाईटवरील घटकांवर लक्ष केंद्रित करतं, तर Off-Page SEO म्हणजे वेबसाईटबाहेरून मिळणारी विश्वासार्हता वाढवण्याची प्रक्रिया.

मुख्यतः, Backlinks (बाह्य लिंक), सोशल सिग्नल्स, आणि ब्रँडचा ऑनलाइन उल्लेख हे Off-Page SEO चे मुख्य घटक आहेत.

धडा १५: बॅकलिंकिंग म्हणजे काय आणि ते महत्त्वाचं का आहे?

Backlink म्हणजे काय?

Backlink म्हणजे इतर वेबसाईटवरून आपल्या वेबसाईटकडे येणारी हायपरलिंक. याला आपण वेबचा शिफारस पत्र असंही म्हणू शकतो.
Google अशा लिंकद्वारे ठरवतो की तुमचं कंटेंट विश्वासार्ह आहे की नाही.

Backlinks का महत्त्वाचे आहेत?

• Google च्या रँकिंग अल्गोरिदममध्ये बॅकलिंक्स महत्त्वाचा घटक आहेत.

• जितके उच्च दर्जाचे बॅकलिंक्स तितकी वेबसाईटची ऑथोरिटी (Domain Authority) वाढते.

• Backlinks मुळे search engines तुमचं कंटेंट लवकर शोधतात.

• हे वेबसाईटवर ट्रॅफिक देखील आणतात.

बॅकलिंक्सचे प्रकार

1. DoFollow Backlinks

• Google ला सिग्नल देतात की ही लिंक SEO साठी महत्त्वाची आहे.

• Ranking सुधारतात.

2. NoFollow Backlinks

• rel="nofollow" हा HTML टॅग वापरतात.

• SEO value पास करत नाहीत, पण ट्रॅफिक आणि ब्रँड विसिबिलिटी वाढवतात.

चांगले आणि वाईट बॅकलिंक्समध्ये फरक

धडा १६: सुरुवातीसाठी सोपी बॅकलिंक बिल्डिंग पद्धती

तुम्ही सुरुवातीला असाल, तरीही काही फ्री आणि सोप्या पद्धतीने चांगले बॅकलिंक्स मिळवू शकता.

1. स्थानिक व्यवसाय डायरेक्टरीमध्ये नोंदणी

• Google Business Profile

• JustDial

• Sulekha

• IndiaMart

• Yelp

• Yellow Pages
  हे सगळे स्थानिक SEO साठी उपयोगी डायरेक्टरी आहेत आणि DoFollow बॅकलिंक्स देतात.

2. गेस्ट ब्लॉगिंग (Guest Blogging)

• इतर वेबसाईटवर informative लेख लिहा.

• लेखाच्या शेवटी लेखकाची माहिती म्हणून तुमच्या वेबसाईटचा दुवा द्या.

3. सोशल बुकमार्किंग

• Reddit, Mix, Scoop.it, Digg यासारख्या साइट्सवर तुमचं कंटेंट शेअर करा.

• हे सहसा NoFollow असतात, पण ट्रॅफिक आणि विसिबिलिटी वाढवतात.

4. ब्लॉग कमेंटिंग (मर्यादित वापर)

• तुमच्या विषयाशी संबंधित ब्लॉग्सवर योग्य आणि अर्थपूर्ण कमेंट करा.

• लक्षात ठेवा, फक्त SEO साठी स्पॅम करू नका.

5. सोशल शेअरिंग

• Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn यावर ब्लॉग शेअर करा.

• जर कंटेंट चांगला असेल, तर लोक ते शेअर करतील आणि लिंक करतील.

धडा १७: सोशल सिग्नल्स आणि SEO

Social Signals म्हणजे काय?

• Facebook Likes

• Instagram Comments

• Twitter Shares/Retweets

• YouTube Subscriptions

• LinkedIn Engagement
  हे सर्व सिग्नल दाखवतात की लोक तुमचं कंटेंट कसं स्वीकारत आहेत.

सोशल मीडिया SEO मध्ये कसं मदत करतं?

• Brand Awareness वाढवते

• वेबसाईटवर ट्रॅफिक आणते

• चांगल्या पोस्टमुळे इतर वेबसाईट्स कडून नैसर्गिक बॅकलिंक्स मिळू शकतात

सोशल सिग्नल्स वाढवण्यासाठी टिप्स:

• प्रत्येक ब्लॉगवर सोशल शेअर बटन्स जोडा

• कंटेंटचे व्हिज्युअल फॉर्म (Infographics, Reels) तयार करा

• Hashtags वापरा

• लोकांच्या प्रश्नांना उत्तर द्या – Engagement वाढवा

SEO साठी उपयुक्त सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म्स

• YouTube – Google कडून मालकी आणि Long-term व्हिजिबिलिटी

• LinkedIn – B2B व्यवसायांसाठी उत्कृष्ट

• Twitter – Trending topics आणि mentions साठी

• Pinterest – Evergreen आणि व्हिज्युअल कंटेंटसाठी

मॉड्यूल ५: सारांश

Off-Page SEO ही एक सातत्याची प्रक्रिया आहे. ती हळूहळू विश्वासार्हता तयार करते आणि तुम्हाला Google च्या डोळ्यात एक मजबूत ब्रँड म्हणून उभं करतं.

या मॉड्यूलमध्ये काय शिकलात:

• Backlinks म्हणजे काय आणि ते कसे काम करतात

• DoFollow आणि NoFollow मधील फरक

• सुरुवातीसाठी फ्री बॅकलिंकिंग तंत्र

• सोशल मीडिया सिग्नल्सचा SEO वर होणारा अप्रत्यक्ष परिणाम

स्थानीय SEO म्हणजे असं SEO जे तुमच्या व्यवसायाला Google Map, "near me" सर्चेस, आणि स्थानिक शोध परिणामांमध्ये वर आणण्यासाठी मदत करतं.

उदाहरणार्थ:

• "पेस्ट कंट्रोल सेवा औरंगाबाद"

• "लुईस फिलीप शोरूम धुळे"

• "डिजिटल मार्केटिंग एक्सपर्ट अकोला"

🧭 अध्याय १८: Google Business Profile सेटअप (पूर्वी Google My Business)

❓ Google Business Profile म्हणजे काय?

Google कडून मोफत मिळणारी एक सेवा जिच्यामध्ये तुमचं व्यवसायाचं प्रोफाइल Google Search, Google Maps आणि स्थानिक सर्च मध्ये दिसतं.

हे प्रोफाइल एका डिजिटल दुकानासारखं असतं, ज्यामध्ये खालील माहिती असते:

• व्यवसायाचे नाव

• पत्ता

• फोन नंबर

• वेळा (Working Hours)

• ग्राहकांचे रिव्ह्यू

• छायाचित्रे (Photos)

• ऑफर व अपडेट्स

🛠 Google Business Profile कसं सेट करायचं?

1. https://www.google.com/business या वेबसाइटला जा

2. Manage Now वर क्लिक करा

3. व्यवसायाचं नाव आणि श्रेणी भरा (जसे की "क्लोदिंग स्टोअर", "डिजिटल मार्केटिंग एजन्सी")

4. तुमचा पत्ता किंवा सेवा क्षेत्र निवडा

5. मोबाईल नंबर आणि वेबसाइट लिंक द्या

6. Verification साठी Google कडून पोस्टकार्ड / फोन / ईमेल येईल

⭐ ऑप्टिमायझेशन टिप्स:

✔ NAP Consistency

NAP म्हणजे Name (नाव), Address (पत्ता), Phone number (फोन नंबर)

यामध्ये कोणताही फरक किंवा चुक झाल्यास Google गोंधळतो. म्हणून प्रत्येक ठिकाणी एकसारखीच माहिती द्या.

✔ संपूर्ण प्रोफाइल भरा

• व्यवसायाचं तपशीलवार वर्णन

• सेवा/प्रॉडक्ट्स

• वेळापत्रक

• Business Attributes (उदाहरण – Women-owned, 24x7 open)

✔ छायाचित्रे जोडा

• दुकानाचा बाहेरचा व आतला फोटो

• उत्पादन/सेवा वापरताना ग्राहक

• तुमचं टीम

छायाचित्रं असलेल्या प्रोफाइलना ३५% अधिक क्लिक मिळतात.

✔ पोस्ट्स शेअर करा

Google Business मध्ये छोट्या अपडेट्स, ऑफर्स, किंवा कार्यक्रम शेअर करता येतात.

उदा. नवीन स्टॉक, फेस्टिव्हल ऑफर्स, कार्यशाळा, सवलती वगैरे.

✔ गुगल रिव्ह्यूज मिळवा

तुमच्या समाधानी ग्राहकांकडून ५-स्टार रिव्ह्यूज घ्या.

• WhatsApp वर Google Review लिंक पाठवा

• दुकानात QR कोड ठेवा

• प्रत्येक रिव्ह्यूला उत्तर द्या – चांगल्या आणि वाईट दोन्ही

🧾 अध्याय १९: लोकल सिटेशन आणि डायरेक्टरी लिस्टिंग

📌 सिटेशन म्हणजे काय?

सिटेशन म्हणजे जिथे तुमचं व्यवसायाचं नाव, पत्ता आणि फोन नंबर (NAP) प्रकाशित झालेला असतो.

उदाहरण: Justdial, IndiaMart, Sulekha

❗ सिटेशन महत्त्वाचे का?

• Google ला तुमचा व्यवसाय खात्रीशीर वाटतो

• स्थानिक रँकिंगमध्ये मदत होते

• विविध ठिकाणी उपस्थिती वाढते

🇮🇳 भारतातील टॉप स्थानिक डायरेक्टरीज:

✅ NAP ची सातत्यता ठेवा

सर्व डायरेक्टरींमध्ये एकसारखा NAP द्या – यामुळे Google ला तुमचं प्रोफाइल कंफ्यूजिंग वाटत नाही.

⭐ अध्याय २०: ग्राहकांचे रिव्ह्यू आणि प्रतिष्ठा व्यवस्थापन

🌟 रिव्ह्यूजचे फायदे:

• Google Local Pack मध्ये वर स्थान मिळतं

• ग्राहकांचा विश्वास वाढतो

• वेबसाईटला अधिक क्लिक मिळतात

• व्हॉईस सर्चसाठी फायदेशीर (उदा. “best pest control near me”)

📩 अधिक रिव्ह्यूज मिळवण्यासाठी उपाय:

• ग्राहकाने सेवा घेतल्यावर लगेच विनंती करा

• WhatsApp/SMS वर Review लिंक पाठवा

• दुकानात प्रिंटेड QR कोड लावा

⚠ वाईट रिव्ह्यू कसे हाताळावेत?

• दुर्लक्ष करू नका

• विनम्रपणे उत्तर द्या

• सल्ला द्या किंवा संपर्क घेण्याचं आमंत्रण द्या

चांगल्या रीतीने दिलेलं उत्तर हे विश्वासार्हता वाढवतं.

🔚 मॉड्यूल ६ समाप्त

💡 या मॉड्यूलमध्ये आपण काय शिकलात:

• Google Business Profile कसं तयार करायचं आणि ऑप्टिमाइझ करायचं

• NAP ची महत्त्वता आणि सातत्य

• स्थानिक डायरेक्टरीज मध्ये लिस्टिंग कशी करायची

• रिव्ह्यूज कसे मिळवायचे आणि त्यांचं व्यवस्थापन

SEO म्हणजे एकदाच केलेलं काम नाही, तर एक सतत चालणारी प्रक्रिया आहे. वेबसाइट ऑप्टिमायझेशन केल्यावर, त्याचा परिणाम ट्रॅक करणे, वापरकर्त्यांची वर्तणूक समजून घेणे, आणि वेळोवेळी सुधारणा करणे आवश्यक असते.

या मॉड्यूलमध्ये आपण SEO मध्ये काय चाललंय, काय सुधारण्यासारखं आहे यासाठी मुफ्त टूल्स वापरून प्रगती कशी मोजायची हे शिकणार आहोत.

पाठ २०: SEO प्रगती कशी ट्रॅक करावी?

SEO ट्रॅक करणे का आवश्यक आहे?

• आपल्या मेहनतीचा परिणाम दिसतोय का हे समजतं

• कोणते कीवर्ड्स ट्रॅफिक आणत आहेत ते कळतं

• तांत्रिक चुका किंवा कंटेंटमध्ये सुधारणा कुठे हव्यात हे समजतं

• वेळ आणि पैशाची बचत होते – आपण फक्त काम करणाऱ्या गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करू शकतो

SEO साठी आवश्यक टूल्स (मुफ्त आणि बेसिक)

१. Google Search Console (GSC)

हे टूल काय करतं?

• आपल्या साइटचं Google मध्ये कसं परफॉर्म करतंय हे दाखवतं

• कोणते सर्च कीवर्ड्स ट्रॅफिक आणत आहेत हे दाखवतं

• इंडेक्सिंग समस्या, मोबाईल इश्यूज, किंवा Google च्या सूचना

• CTR (Click-Through Rate), impressions, आणि average position यांची माहिती

सेटअप कसा करायचा?

1. https://search.google.com/search-console या लिंकवर जा

2. तुमचं वेबसाइट URL जोडा

3. DNS, HTML टॅग, किंवा Google Analytics वापरून सत्यापन करा

महत्त्वाचे रिपोर्ट्स:

• Performance Report: टॉप कीवर्ड्स, क्लिक्स आणि CTR

• Coverage Report: कोणते पेजेस Google मध्ये इंडेक्स झाले आहेत

• Mobile Usability Report: मोबाईल फ्रेंडली आहे का?

• Sitemap सबमिशन आणि Page Experience Insights

२. Google Analytics (GA4)

हे टूल काय करतं?

• वापरकर्ता वेबसाइटवर कसा वागतो हे ट्रॅक करतं

• कोणत्या स्त्रोतांमधून ट्रॅफिक येतो (Google, Social Media, Direct, etc.)

• कोणते पेजेस सर्वाधिक पाहिले जातात

• किती लोक फॉर्म भरतात, कॉल करतात, किंवा खरेदी करतात

सेटअप कसा करायचा?

1. https://analytics.google.com वर जा

2. GA4 प्रॉपर्टी तयार करा

3. ट्रॅकिंग कोड वेबसाइटमध्ये पेस्ट करा

३. Google Tag Manager (अधिक प्रगत वापरकर्त्यांसाठी)

• विविध ट्रॅकिंग कोड एकाच ठिकाणी मॅनेज करता येतात

• बटण क्लिक, स्क्रोल, फॉर्म सबमिशन यांसारख्या गोष्टी ट्रॅक करता येतात

बेसिक SEO ऑडिट कसं करायचं?

महिन्यातून एकदा खालील स्टेप्स वापरून ऑडिट करा:

✅ पायरी १: पेज इंडेक्सिंग तपासा (GSC मध्ये)

• Pages > Indexed vs Excluded रिपोर्ट पहा

• कोणते पेजेस "Crawled – not indexed" किंवा "Blocked by robots.txt" आहेत ते तपासा

✅ पायरी २: कीवर्ड परफॉर्मन्स पहा

• GSC > Performance मध्ये “Top Queries” पहा

• CTR कमी असेल तर मेटा टायटल/डिस्क्रिप्शन सुधारण्याची गरज

✅ पायरी ३: वेबसाइट स्पीड चेक करा

• https://pagespeed.web.dev वर URL टाका

• Image Compression, JS Minification यांसारख्या गोष्टी सुधारण्याचे सुचवलेले असतील

✅ पायरी ४: Mobile Usability तपासा

• GSC मध्ये “Mobile Usability” रिपोर्टमध्ये Error असतील तर फिक्स करा

✅ पायरी ५: Broken Links चेक करा

• https://www.brokenlinkcheck.com वापरा

• 404 एरर असलेले पेजेस Redirect करा किंवा काढा

✅ पायरी ६: मेटा टॅग्स आणि कंटेंट तपासा

• डुप्लिकेट टायटल्स किंवा मिसिंग मेटा डिस्क्रिप्शन टाळा

• कीवर्ड्स योग्य ठिकाणी नैसर्गिक पद्धतीने वापरा

SEO रिपोर्टिंग – सुरुवातीसाठी सोपं गाइड

महिन्याला एक SEO रिपोर्ट तयार करा, ज्यात हे असावं:

• एकूण Organic Traffic (Google Analytics वरून)

• टॉप पर्फॉर्मिंग पेजेस

• कीवर्ड रँकिंगमधील बदल

• मोबाईल फ्रेंडली चेक

• पुढील महिन्यासाठी सुधारणा

रिपोर्टिंगसाठी वापरायची टूल्स:

• Google Sheets (डाटा एक्स्पोर्ट करून)

• Canva (व्हिज्युअल ग्राफिक्ससाठी)

• Google Looker Studio (स्वयंचलित रिपोर्ट डॅशबोर्डसाठी)

मॉड्यूल ७ चे निष्कर्ष

SEO मधील यश फक्त कंटेंट किंवा बॅकलिंकवर अवलंबून नसून त्याची मोजमाप किती योग्य पद्धतीने केली जाते यावरही असते. या टूल्स आणि स्टेप्स वापरून तुम्ही माहितीपूर्ण निर्णय घेऊ शकता आणि तुमची वेबसाईट Google मध्ये आणखी चांगली रँक करू शकता.

या मॉड्यूलमध्ये आपण काय शिकलात?

• Google Search Console आणि Analytics सेटअप व वापर

• SEO प्रगती ट्रॅक कशी करावी

• बेसिक SEO ऑडिट कसे करावे

• साधे SEO रिपोर्ट कसे तयार करायचे